نه طریق دوستانست و نه شرط مهربانی

که به دوستان یک دل سر دست برفشانی

دلم از تو چون برنجد که به وهم درنگنجد

که جواب تلخ گویی تو بدین شکردهانی

نفسی بیا و بنشین سخنی بگو و بشنو

که به تشنگی بمردم بر آب زندگانی

غم دل به کس نگویم که بگفت رنگ رویم

تو به صورتم نگه کن که سرایرم بدانی

عجبت نیاید از من سخنان سوزناکم

عجب است اگر بسوزم چو بر آتشم نشانی؟

دل عارفان ببردند و قرار پارسایان

همه شاهدان به صورت تو به صورت و معانی

نه خلاف عهد کردم که حدیث جز تو گفتم

همه بر سر زبانند و تو در میان جانی

اگرت به هر که دنیا بدهند حیف باشد

و گرت به هر چه عقبی بخرند رایگانی

تو نظیر من ببینی و بدیل من بگیری

عوض تو من نیابم که به هیچ کس نمانی

نه عجب کمال حسنت که به صد زبان بگویم

که هنوز پیش ذکرت خجلم ز بی زبانی

مده ای رفیق پندم که نظر بر او فکندم

تو میان ما ندانی که چه می‌رود نهانی

مزن ای عدو به تیرم که بدین قدر نمیرم

خبرش بگو که جانت بدهم به مژدگانی

بت من چه جای لیلی که بریخت خون مجنون

اگر این قمر ببینی دگر آن سمر نخوانی

دل دردمند سعدی ز محبت تو خون شد

نه به وصل می‌رسانی نه به قتل می‌رهانی

شیخ اجل سعدی

جان و جهان، دوش کجا بوده‌ای؟

نی غلطم، در دل ما بوده‌ای

دوش ز هجر تو ، جفا دیده‌ام

ای که تو سلطان وفا بوده‌ای

آه که من دوش ، چه سان بوده‌ام

آه که تو دوش ، کرا بوده‌ای

رشک برم ، کاش قبا بودمی

چونک در آغوش قبا بوده‌ای

زهره ندارم ، که بگویم ترا

« بی من بیچاره ، چرا بوده‌ای؟ »

یار سبک روح ، به وقت گریز

تیزتر از باد صبا بوده‌ای

بی‌تو مرا ، رنج و بلا بند کرد

باش که تو ، بنده بلا بوده‌ای

رنگ رخ خوب تو ، آخر گواست

در حرم ، لطف خدا بوده‌ای

رنگ تو داری ، که زرنگ جهان

پاکی ، و همرنگ بقا بوده‌ای

آینهٔ رنگ تو ، عکس کسیست

تو ز همه رنگ ، جدا بوده‌ای

مولوی